İrani Diller

İran dil ailesi ağacı. (Ölü diller dahil)

İranî diller veya Eranî diller Hint-Avrupa dilleri ailesinden dil öbeği. Günümüzde 150-200 milyon kişinin bu dil grubuna ait dilleri konuştuğu tahmin edilir. İrani diller tarihsel gelişim açısından üç gruba ayrılır: Eski İrani diller, Orta İrani diller ve Yeni İrani diller.
Eski İrani diller, Hint-Âri dili olan Sanskritçe’ye yakın akrabaydı ve M.Ö. 3. yüzyıla değin konuşuluyordu. Zerdüşt dininin kutsal kitabı Avesta’nın dili, Ahamenişler dönemindeki resmi dil, büyük bir imparatorluk kuran Medlerin dili Eski İrani diliydi. Orta İrani dili, M.Ö. 10. yüzyıl ile 3. yüzyıllar arasında konuşuluyordu. Part dili ve Pehlevi dili Orta İrani dillerinin en önemlileriydi. Soğdca, Manice, Hutence ve Harezmce de Orta İrani dillerine giriyordu. Yeni Farsça, İslam dininin İran’da yayılmaya başlamasıyla ortaya çıktı. Afganistan’ın resmi dili olna Peştuca, Kafkasya’da konuşulan Osetçe,zazaca,Beluci,kürtçe ve Yağnup dilleri de Orta İrani dillerine bağlı dillerdir.